Płaskostopie jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń strukturalnych stóp, które może prowadzić do bólu, zmęczenia oraz problemów z chodzeniem. Diagnostyka tego schorzenia jest kluczowa dla zaplanowania odpowiedniego leczenia i zapobiegania dalszym komplikacjom. W artykule przedstawione zostaną różnorodne metody diagnostyczne stosowane w ortopedii, począwszy od badania fizykalnego, przez testy funkcjonalne, aż po zaawansowane techniki obrazowania.

Badanie fizykalne i testy funkcjonalne

Podstawą diagnostyki płaskostopia jest dokładne badanie fizykalne, które pozwala na ocenę stopnia deformacji, ruchomości stawów oraz obecności ewentualnych zmian patologicznych. Podczas badania lekarz ortopeda ocenia ustawienie stóp, łuków podłużnych i poprzecznych oraz sprawdza, jak deformacja wpływa na rozkład ciężaru ciała. Ważnym elementem jest również ocena chodu pacjenta oraz sposobu, w jaki stopy ustawiają się podczas poruszania.

Do testów funkcjonalnych zalicza się między innymi:

• Test Jacka – polega na podnoszeniu palca wielkiego stopy, co powinno prowadzić do wykształcenia się łuku podłużnego stopy. Jego brak może wskazywać na płaskostopie.
• Test na podatność łuku – polega na ocenie, czy i w jakim stopniu można wywołać kształtowanie się łuku stopy poprzez nacisk na kości śródstopia.
• Test chodu na piętach i palcach – pozwala ocenić funkcjonalność mięśni odpowiedzialnych za utrzymanie prawidłowej struktury stopy.

Te proste testy mogą dostarczyć cennych informacji na temat funkcjonowania stóp i są nieinwazyjne, co czyni je idealnym pierwszym krokiem w diagnostyce płaskostopia.

Obrazowanie w diagnostyce płaskostopia

W przypadkach, gdy badanie fizykalne i testy funkcjonalne nie dostarczają wystarczających informacji, lub gdy istnieje podejrzenie poważniejszych zmian patologicznych, stosuje się metody obrazowania. Najczęściej wykorzystywanymi technikami są:

• Radiografia (RTG) – standardowe zdjęcia rentgenowskie pozwalają na ocenę kształtu kości, stopnia deformacji oraz ewentualnej obecności zmian zwyrodnieniowych. RTG jest szczególnie przydatne w ocenie płaskostopia u dzieci, gdzie można obserwować stopień zrośnięcia kości.
• Tomografia komputerowa (TK) – zapewnia bardziej szczegółowy obraz struktur kostnych niż RTG i może być stosowana do oceny złożonych deformacji stopy.
• Rezonans magnetyczny (MRI) – jest szczególnie przydatny w ocenie miękkich tkanek stopy, takich jak ścięgna, więzadła i mięśnie. MRI może pomóc w identyfikacji przyczyn bólu niezwiązanego bezpośrednio z deformacją kostną, na przykład w przypadku zapalenia ścięgien.
• Ultrasonografia (USG) – choć rzadziej stosowana w diagnostyce płaskostopia, może być pomocna w ocenie stanu ścięgien i więzadeł, a także w wykrywaniu płynu w stawach.

Wybór odpowiedniej metody obrazowania zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta, stopnia zaawansowania deformacji oraz od tego, które struktury stopy są przedmiotem zainteresowania. Współczesna ortopedia dysponuje szerokim wachlarzem narzędzi diagnostycznych, co pozwala na dokładną ocenę stanu stopy i zaplanowanie skutecznego leczenia.

Podsumowując, diagnostyka płaskostopia wymaga kompleksowego podejścia, które obejmuje zarówno badanie fizykalne i testy funkcjonalne, jak i zaawansowane techniki obrazowania. Dzięki temu możliwe jest nie tylko dokładne zdiagnozowanie problemu, ale również zaplanowanie optymalnego leczenia, które pomoże pacjentom wrócić do pełnej sprawności.