Artroskopia to jedna z najbardziej zaawansowanych i **minimalnie inwazyjnych** technik diagnostycznych oraz leczniczych w ortopedii. Dzięki wprowadzeniu cienkiego endoskopu do wnętrza stawu, lekarze mogą ocenić stan struktur wewnętrznych, precyzyjnie wykonać zabiegi naprawcze i przyspieszyć proces powrotu do zdrowia. Poniższy artykuł przybliża istotę tej procedury, jej zalety, wskazania, a także rolę ortopedy i specjalisty rehabilitacji w kompleksowym leczeniu pacjenta.

Podstawy artroskopii

Artroskopia powstała jako nowoczesna odmiana **endoskopii**, skierowana na badanie i leczenie stawów. Dzięki niewielkiej średnicy instrumentu (zazwyczaj 4–6 mm) możliwe jest wprowadzenie go przez małe nacięcia skóry, bez potrzeby otwierania stawu w sposób klasyczny. System optyczny połączony z kamerą przekazuje obraz na monitor, co pozwala ortopedzie na dokładną ocenę: chrząstki stawowej, więzadeł, łąkotek czy błony maziowej.

Co to jest artroskopia

W uproszczeniu artroskopia to badanie i leczenie wnętrza stawu przy pomocy narzędzi wprowadzonych przez niewielkie cięcia. Przez porty dostępowe chirurg wprowadza światłowód oraz narzędzia chirurgiczne, umożliwiające usuwanie uszkodzonych fragmentów, szycie więzadeł czy rekonstrukcję zerwanych struktur. Ten sposób prowadzenia zabiegu minimalizuje ból, obrzęk i ryzyko blizn.

Historia i rozwój

Początki artroskopii sięgają XX wieku, gdy japoński ortopeda Kenji Takagi oraz szwedzki badacz Masaki Watanabe opracowali pierwsze aparaty endoskopowe do badania kolana. Z czasem technologia i techniki zabiegowe znacznie się rozwinęły. Dziś dzięki zaawansowanym narzędziom i cyfrowej obróbce obrazu możliwe jest precyzyjne leczenie m.in. stawu kolanowego, barkowego czy skokowego.

Przebieg zabiegu

Zabieg artroskopii można podzielić na trzy główne etapy: przygotowanie, część diagnostyczna i lecznicza oraz zamknięcie portów. Każdy z nich wymaga ścisłej współpracy pacjenta z zespołem medycznym.

Przygotowanie do zabiegu

• Ocena stanu zdrowia: badania krwi, EKG, konsultacja anestezjologiczna.
• Wstrzymanie przyjmowania niektórych leków np. przeciwzakrzepowych.
• Post przedzabiegowy: zazwyczaj 6–8 godzin bez jedzenia i płynów.
• Omówienie z pacjentem planu rehabilitacji oraz oczekiwanych efektów.

Etap diagnostyczny

Po znieczuleniu (miejscowym, podpajęczynówkowym lub ogólnym) ortopeda wykonuje dwa, czasem trzy niewielkie nacięcia w okolicy badanego stawu. Poprzez pierwszy port wprowadza artroskop z kamerą, a przez pozostałe narzędzia chirurgiczne. Na monitorze widoczny jest każdy element wnętrza stawu. Lekarz ocenia: stan chrząstki, więzadeł, łąkotek, błony maziowej oraz ewentualne zmiany zwyrodnieniowe i urazowe.

Etap leczniczy

W zależności od rozpoznania ortopeda może usunąć lub naprawić uszkodzone tkanki. Przykładowe procedury:

• Resekcja lub szycie łąkotki.
• Odsysanie luźnych fragmentów chrząstki.
• Sutury więzadeł lub rekonstrukcja ACL (więzadła krzyżowego przedniego).
• Synowektomia – usunięcie zmienionej zapalnie błony maziowej.

Wskazania i przeciwwskazania

Artroskopia jest szeroko stosowana przez ortopedów na całym świecie. Główne wskazania to:

• Przewlekłe dolegliwości bólowe w stawie kolanowym lub barkowym.
• Urazy łąkotek, więzadeł, uszkodzenia chrząstki.
• Zespół ciasnoty podbarksowej.
• Zmiany zwyrodnieniowe z towarzyszącymi fragmentami wolnymi.

Do najważniejszych przeciwwskazań należą:

• Aktywne infekcje w okolicy stawu lub ogólne zakażenia organizmu.
• Zaawansowane deformacje stawów niemożliwe do skorygowania techniką artroskopową.
• Poważne schorzenia sercowo-naczyniowe uniemożliwiające znieczulenie.

Zalety i ograniczenia metody

Do najważniejszych **korzyści** artroskopii należą:

• Minimalne nacięcia, szybsza rekonwalescencja i mniejszy ból.
• Krótki pobyt w szpitalu – często do jednego dnia.
• Możliwość wczesnej mobilizacji stawu.
• Precyzyjna diagnoza i natychmiastowe leczenie.

Ograniczenia metody to m.in.:

• Konieczność specjalistycznego sprzętu.
• Ryzyko powikłań jak zakażenie, krwawienie czy uszkodzenie nerwów.
• dłuższy czas zabiegu w zależności od skomplikowania procedury.

Rola ortopedy i rehabilitacja

Ortopeda pełni kluczową funkcję w całym procesie leczenia – od konsultacji, przez zabieg, po analizę wyników i zalecenie terapii pooperacyjnej. Już w pierwszych dobach po artroskopii rozpoczyna się indywidualnie dobrana rehabilitacja, której celem jest przywrócenie zakresu ruchu, wzmocnienie mięśni okołostawowych i zapobieganie powikłaniom. Specjaliści fizjoterapii wykorzystują m.in. ćwiczenia izometryczne, kinezyterapię, drenaż limfatyczny oraz terapię manualną.

Dzięki współpracy z dobrym ortopedą oraz zespołem rehabilitantów pacjenci szybko odzyskują sprawność i wracają do codziennych aktywności, sportu czy pracy. Artroskopia, jako nowoczesna i **precyzyjna** metoda, stanowi kamień milowy w leczeniu schorzeń stawów i udowadnia, że rozwój medycyny minimalnie inwazyjnej przynosi realne korzyści dla zdrowia i komfortu chorych.