Ból barku jest jednym z najczęstszych problemów, z jakimi pacjenci zgłaszają się do ortopedy. Diagnostyka różnicowa bólów barku jest kluczowa dla skutecznego leczenia, ponieważ przyczyny tego dolegliwości mogą być bardzo zróżnicowane. W niniejszym artykule omówimy najważniejsze aspekty diagnostyki różnicowej bólów barku, w tym najczęstsze przyczyny, metody diagnostyczne oraz strategie leczenia.

Najczęstsze przyczyny bólów barku

Ból barku może być wynikiem wielu różnych schorzeń, które mogą obejmować zarówno struktury mięśniowo-szkieletowe, jak i nerwowe. Poniżej przedstawiamy najczęstsze przyczyny bólów barku.

Uszkodzenia stożka rotatorów

Stożek rotatorów to grupa czterech mięśni i ich ścięgien, które stabilizują staw barkowy. Uszkodzenia stożka rotatorów są jedną z najczęstszych przyczyn bólów barku, szczególnie u osób starszych i sportowców. Objawy mogą obejmować ból, osłabienie mięśni oraz ograniczenie ruchomości stawu.

Zapalenie kaletki podbarkowej

Kaletka podbarkowa to mały woreczek wypełniony płynem, który zmniejsza tarcie między ścięgnami a kośćmi. Zapalenie kaletki podbarkowej może powodować ból, szczególnie podczas ruchów unoszenia ramienia. Często jest to wynikiem przeciążenia lub urazu.

Zespół ciasnoty podbarkowej

Zespół ciasnoty podbarkowej występuje, gdy przestrzeń między głową kości ramiennej a wyrostkiem barkowym jest zbyt mała, co prowadzi do ucisku ścięgien stożka rotatorów i kaletki podbarkowej. Objawy obejmują ból, szczególnie podczas unoszenia ramienia, oraz osłabienie mięśni.

Uszkodzenia stawu barkowo-obojczykowego

Staw barkowo-obojczykowy łączy obojczyk z wyrostkiem barkowym łopatki. Uszkodzenia tego stawu, takie jak zwichnięcia czy zapalenia, mogą powodować ból, szczególnie podczas ruchów unoszenia ramienia i przyciskania do ciała.

Zapalenie ścięgna bicepsa

Ścięgno bicepsa przyczepia się do górnej części panewki stawu barkowego. Zapalenie tego ścięgna może powodować ból w przedniej części barku, szczególnie podczas ruchów zginania i unoszenia ramienia.

Metody diagnostyczne

Diagnostyka różnicowa bólów barku wymaga zastosowania różnych metod diagnostycznych, które pozwalają na dokładne określenie przyczyny dolegliwości. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich.

Wywiad lekarski

Wywiad lekarski jest kluczowym elementem diagnostyki bólów barku. Lekarz powinien dokładnie zapytać pacjenta o charakter bólu, jego lokalizację, czas trwania, czynniki nasilające i łagodzące oraz ewentualne urazy. Ważne jest również zebranie informacji o aktywności fizycznej pacjenta oraz jego historii medycznej.

Badanie fizykalne

Badanie fizykalne obejmuje ocenę ruchomości stawu barkowego, siły mięśniowej oraz testy prowokacyjne, które mogą pomóc w identyfikacji konkretnej przyczyny bólu. Przykłady testów prowokacyjnych to test Neera, test Hawkinsa-Kennedy’ego oraz test Jobe’a.

Badania obrazowe

Badania obrazowe są niezbędne w diagnostyce bólów barku, szczególnie w przypadku podejrzenia uszkodzeń strukturalnych. Najczęściej stosowane metody to:

• RTG: Pomaga w ocenie kości i stawów, wykrywając złamania, zwichnięcia oraz zmiany zwyrodnieniowe.
• USG: Umożliwia ocenę tkanek miękkich, takich jak ścięgna, mięśnie i kaletki. Jest szczególnie przydatne w diagnostyce uszkodzeń stożka rotatorów i zapaleń kaletek.
• Rezonans magnetyczny (MRI): Dostarcza szczegółowych obrazów tkanek miękkich i kości, co pozwala na dokładną ocenę uszkodzeń stożka rotatorów, zapaleń kaletek oraz innych schorzeń.
• Tomografia komputerowa (CT): Jest stosowana rzadziej, ale może być przydatna w ocenie skomplikowanych złamań i uszkodzeń stawów.

Badania laboratoryjne

W niektórych przypadkach, szczególnie gdy podejrzewa się zapalenie stawów lub infekcję, mogą być konieczne badania laboratoryjne, takie jak morfologia krwi, OB, CRP oraz badania serologiczne.

Strategie leczenia

Leczenie bólów barku zależy od przyczyny dolegliwości oraz stopnia zaawansowania schorzenia. Poniżej przedstawiamy najważniejsze strategie leczenia.

Leczenie zachowawcze

Leczenie zachowawcze jest często pierwszym krokiem w terapii bólów barku. Obejmuje ono:

• Odpoczynek: Unikanie czynności, które nasilają ból, oraz stosowanie ortez lub temblaków w celu odciążenia stawu barkowego.
• Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne: Stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) oraz leków przeciwbólowych w celu złagodzenia bólu i stanu zapalnego.
• Fizjoterapia: Ćwiczenia wzmacniające mięśnie stożka rotatorów, poprawiające ruchomość stawu oraz techniki manualne, takie jak masaż i mobilizacje stawowe.
• Iniekcje: W niektórych przypadkach, szczególnie przy zapaleniach kaletek i ścięgien, mogą być stosowane iniekcje kortykosteroidów w celu złagodzenia stanu zapalnego.

Leczenie operacyjne

W przypadku, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi oczekiwanych rezultatów lub gdy uszkodzenia są zbyt poważne, może być konieczne leczenie operacyjne. Najczęściej stosowane procedury to:

• Artroskopia: Małoinwazyjna procedura, która pozwala na ocenę i leczenie uszkodzeń wewnątrz stawu barkowego, takich jak naprawa stożka rotatorów, usunięcie zapalonych kaletek czy dekompresja podbarkowa.
• Rekonstrukcja stożka rotatorów: W przypadku poważnych uszkodzeń stożka rotatorów może być konieczna rekonstrukcja ścięgien za pomocą przeszczepów lub implantów.
• Endoprotezoplastyka stawu barkowego: W przypadku zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych stawu barkowego może być konieczna wymiana stawu na endoprotezę.

Podsumowanie

Diagnostyka różnicowa bólów barku jest kluczowa dla skutecznego leczenia, ponieważ przyczyny tego dolegliwości mogą być bardzo zróżnicowane. Właściwe rozpoznanie wymaga dokładnego wywiadu lekarskiego, badania fizykalnego oraz zastosowania odpowiednich metod diagnostycznych, takich jak badania obrazowe i laboratoryjne. Leczenie bólów barku może obejmować zarówno metody zachowawcze, jak i operacyjne, w zależności od przyczyny dolegliwości oraz stopnia zaawansowania schorzenia. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie są kluczowe dla poprawy jakości życia pacjentów i zapobiegania powikłaniom.